Μια γρήγορη ματιά γύρω από τη Διαταραχή Πανικού

Τι είναι η διαταραχή πανικού;

Όταν μιλάμε για διαταραχή πανικού, εννοούμε τις επανειλημμένες και απροσδόκητες προσβολές πανικού και κατά την περίοδο αυτή, για τουλάχιστον ένα μήνα, υπάρχει επίμονη ανησυχία ότι θα ξαναϋπάρξει προσβολή πανικού ή υπάρχει η ανησυχία για τις επιπτώσεις της προσβολής πανικού. Δηλαδή, το άτομο μπορεί να ανησυχεί ότι θα χάσει τον έλεγχο, ότι θα πεθάνει ή ότι θα τρελαθεί. Ακόμα, έκτος από τις πιο πάνω ανησυχίες, το άτομο παρουσιάζει αλλαγή στη συμπεριφορά του σε σχέση με τις προσβολές πανικού. Για παράδειγμα, μπορεί να αρχίσει να αποφεύγει καταστάσεις που συνδέονται με την προσβολή πανικού π.χ. άσκηση ή την παρουσία του σε χώρους όπου δεν αισθάνεται οικεία. Με λίγα λόγια, αρχίζει να περιορίζει τη ζωή και τη λειτουργικότητά του με γνώμονα το πώς θα επηρεάσει και θα αποφύγει μια επερχόμενη προσβολή πανικού. Φυσικά, για να μπορέσουμε να μιλάμε για διαταραχή πανικού, θα πρέπει να βεβαιωθούμε ότι δεν συντρέχει κάποιος άλλος παράγοντας που μπορεί να προκαλεί την προσβολή πανικού. Αυτός ο παράγοντας μπορεί να είναι είτε κάποια ουσία (φάρμακα, ουσία κατάχρησης) είτε κάποια άλλη σωματική κατάσταση (υπερθυρεοειδισμός). Επιπρόσθετα, θα πρέπει να διερευνηθεί η πιθανότητα αν οι προσβολές πανικού προέρχονται από κάποια άλλη διαταραχή όπου εκεί αναφερόμαστε σε προσδιοριστή προσβολή πανικού.

Τι είναι, όμως, η προσβολή πανικού;

Πρόκειται για ένα απότομο ξέσπασμα εντόνου φόβου ή δυσφορίας που κορυφώνεται μέσα σε λίγα λεπτά και διακρίνεται από 4 ή περισσότερα από τα έξης συμπτώματα (DSM-V):

ταχυκαρδία / αύξηση του καρδιακού ρυθμού
εφίδρωση
τρέμουλο ή τρόμος
αίσθημα λαχανιάσματος ή ασφυξίας
αίσθημα πνιγμονής
πόνος ή δυσφορία στο θώρακα
ναυτία ή κοιλιακή ενόχληση
αίσθημα ζάλης, αστάθεια ή τάση για λιποθυμία
ρίγη ή αίσθημα ζέστης
παραισθήσεις (μούδιασμα ή μυρμηγκιάσματα)
αποπραγματοποιηση (αίσθημα μη πραγματικού) ή αποπροσωποποίηση (αίσθημα απόσπασης από τον ίδιο τον εαυτό)
φόβος απώλειας έλεγχου ή φόβος επερχόμενης τρέλας
φόβος θανάτου

Γιατί δημιουργούνται αυτά τα συμπτώματα στην προβολή πανικού;

Όταν ερμηνεύσουμε κάτι ως δύσκολο ή/και επικίνδυνο (απειλητικό) τότε ο εγκέφαλος μας ενεργοποιεί το συμπαθητικό νευρικό σύστημα και γίνεται έκκριση της αδρεναλίνης με αποτέλεσμα να δημιουργούνται τα πιο πάνω συμπτώματα. Για περισσότερες πληροφορίες ανατρέξτε σε προηγούμενο άρθρο με τίτλο «Μια γρήγορη ματιά γύρω από το άγχος».

Τι είναι η Διαταραχή Πανικού με Αγοραφοβία;

Όταν το άτομο φοβάται να βρίσκεται σε μέρη από τα οποία πιστεύει ότι η διαφυγή είναι δύσκολη, ή δεν υπάρχει δυνατότητα να έχει βοήθεια, σε περίπτωση που έχει συμπτώματα πανικού, με αποτέλεσμα να αποφεύγει καταστάσεις ( μέρη με συνωστισμό, κλειστούς χώρους, μέσα μεταφοράς ) ή να δημιουργεί συμπεριφορές ασφαλείας( π.χ. για να βγει έχει πάντα μαζί του καραμέλες, πολλά μπουκάλια νερό κλπ) τότε αναφερόμαστε στη Διαταραχή Πανικού με Αγοραφοβία. Αναλυτικά για την Αγοραφοβία μπορείτε να δείτε εδώ.

Υπάρχει θεραπεία για τη Διαταραχή Πανικού;

Η Διαταραχή Πανικού μπορεί να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά με γνωσιακή συμπεριφορική ψυχοθεραπεία αφού θεωρείται η πιο αποτελεσματική μέθοδος στην αντιμετώπιση της διαταραχής (https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2409267/ https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3584580/ https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S1053811906006823). Σε ορισμένες περιπτώσεις χορηγείται φαρμακευτική αγωγή, όταν κρίνεται απαραίτητο, ώστε να ανακουφιστεί το άτομο. Η πρόγνωση της θεραπείας είναι εξαιρετικά καλή, ειδικά για άτομα με υψηλό κίνητρο.

Πώς δουλεύει η γνωσιακή συµπεριφορική θεραπεία στη Διαταραχή Πανικού;

Η γνωσιακή συµπεριφορική ψυχοθεραπεία εστιάζει στο ‘εδώ και τώρα’. Θα γίνει αξιολόγηση της διαταραχής και εκπαίδευση σε αυτήν. Σε συνεργασία, θεραπευτής και θεραπευόμενος, θα θέσουν τους στόχους από την ψυχοθεραπευτική διαδικασία και θα κινηθούν από κοινού προς την επίτευξη τους. Θα διερευνήσουν τεχνικές που ταιριάζουν στο άτομο και θα εντοπίσουν τις δυσλειτουργικές σκέψεις και πεποιθήσεις, σε σχέση με τη διαταραχή, με στόχο τη διερεύνηση της εγκυρότητας τους αλλά και την αναπλαισίωση τους σε πιο ρεαλιστικές. Περισσότερα για τη γνωσιακή συμπεριφορική ψυχοθεραπεία μπορείτε να δείτε εδώ.

Πώς μπορώ να βρω ψυχοθεραπευτή;

Μπορείτε να επικοινωνήσετε με επαγγελματικούς συλλόγους όπου θα σας παραχωρήσουν λίστα από εγκεκριμένους ψυχοθεραπευτές. Με αυτό τον τρόπο διασφαλίζετε ότι ο ψυχοθεραπευτής που θα απευθυνθείτε έχει την κατάλληλη επαγγελματική κατάρτιση .

Φάνη Κλεάνθους – Γνωσιακή Συµπεριφορική Ψυχοθεραπεύτρια / Κοινωνική Λειτουργός